Như chúng ta đã biết, ngoài đèo dốc thì lực cản khí động học là lực lớn nhất ảnh hưởng đến tốc độ đạp xe. Dưới sự tiến bộ không ngừng của khoa học công nghệ, chiếc xe đạp đã không ngừng được thay đổi, được tối ưu hóa vì nhiều lý do, mục đích và dĩ nhiên không thiếu mục tiêu giảm lực cản khí động học, có bộ phận “bung càng” để thông gió cho tốt, còn bộ phận khác phải túm lại cho bớt cản gió…

Riêng cái ghi đông (guidon/handlebar), một bộ phận thấy đơn giản, nhưng cũng đã trải qua rất nhiều sự thay đổi, từ hình dạng các kiểu của drop, ống dẹt ống tròn, loại rời hay tích hợp với pô tăng (stem), loại dùng cho đi dây “âm tường” hay lộ thiên, bla bla… ngoài mục tiêu chắc chắn hơn, tiện nghi hơn, đẹp hơn thì cũng không thiếu phần làm cho khí động học hơn. Tuy nhiên, có 1 đặc điểm ít thay đổi trong nhiều năm qua đó là bề rộng của ghi đông, giới hạn trong 40-44cm (đo c-c) tùy theo kích thước sườn, xe nho nhỏ xài 40, to cao đẹp trai chơi hàng 44

Với việc cơ thể của người đạp xe chịu khoảng 80% tổng lực cản khí động học, người ta mới đặt vấn đề liệu có thể giảm bớt được một ít lực cản khi thu hẹp dàn đầu # thu hẹp phần trước thân người hay không? Câu trả lời là có!!!

Khổ cái là các vđv, nhất là vđv xe đạp chuyên nghiệp thường không có quyền lựa chọn ghi đông để tùy biến theo ý riêng khi buộc phải dùng ghi đông độc quyền hoặc được thiết lập sẵn theo tài trợ. Để tạm thời giải quyết vấn đề, nhiều tay đua đã xoay cặp tay lắc vào trong sao cho cặp “ngù” (hood) “xích lại gần nhau hơn” để có được vị trí nắm hẹp hơn. Gắn tay lắc kiểu này ngày càng được thấy nhiều ở các giải đua quốc tế. Một ví dụ thấy khá rõ là trên xe của chú Per Strand Hagenes (Na Uy) VĐ nội dung Nam trẻ tại giải VĐTG vừa rồi.

Thỉnh thoảng cũng có một vài tay đua thích phá cách khi chơi ghi đông hẹp chính thức luôn và vẫn thấy thoải mái. Vậy hẹp là hẹp thế nào, hiệu quả cũng như nhược điểm của nó ra sao? Trang bikeradar đã mời các chuyên gia, Tiến sĩ Xavier Disley – chuyên gia khí động học của hãng AeroCoach và Jos Koop, nhà phát triển sản phẩm của PRO đánh giá và có bài phân tích rất ư là dài lòng cmn thòng. Xin trích một số ý chính:

• Định nghĩa: dựa theo chuẩn 40-44cm hiện giờ nên tạm gọi ghi đông dưới 40cm là hẹp.

• Hiệu quả: càng hẹp càng aero, con số cụ thể “quy ra thóc” theo Tiến sĩ Xavier Disley là cứ thu hẹp 10mm sẽ có thêm 0,5w ở tốc độ 30km/h, hoặc 2w ở 45km/h. Cụ thể đổi ghi đông 42cm sang ghi đông 38cm có thêm khoảng 7 – 8 watt ở tốc độ 45km/h. Hiệu quả càng thấy rõ hơn đối với môn xe đạp tính giờ nên xe tính giờ đã hẹp hơn ở phần đầu xe, các tay đua pro thường điều chỉnh bệ tỳ tay để cẳng tay khép sát nhất tới mức độ có thể.

• Ảnh hưởng của ghi đông hẹp đến việc xử lý: có hai yếu tố liên quan tới xử lý là ”Mô-men lái và độ chính xác đầu vào của lực”, nên ghi đông càng hẹp càng khó xử lý hơn. Jos Koop (hãng PRO) cũng cảnh báo rằng mọi tư thế lái cần phải bền vững trong suốt thời gian diễn ra sự kiện, bất cứ điều gì quá khó chịu hoặc quá khó để xử lý xe đạp, cuối cùng sẽ làm tăng sự mệt mỏi và làm bạn chậm lại.

Sau quá trình thực nghiệm trên tất cả ghi đông hẹp các kiểu, nhóm tác giả đánh giá:

1. Tốt:
– Có hiệu quả aero.
– Dễ thích nghi sau thời gian ngắn luyện tập nên vấn đề xử lý không còn là vấn đề.

2. Không tốt:
– Không gian còn lại trên ghi đông ít.
– Khó thực hiện tư thế “đăng”

3. Xấu: Ờ, càng hẹp càng thấy xấu

4. Kết luận: bề rộng ghi đông trong khoảng 36-40cm là vừa đẹp.

Còn hẹp hơn nữa chắc chỉ có dân pro hay đua bơi chơi, một số người có thể vì một chút hiệu quả, một chút lợi thế thì bất tiện chút cũng được, xấu chút cũng được.

Trên thực tế thì hiện tại một số hãng sản xuất xe đạp và linh kiện cũng đã bắt đầu có sự thay đổi khi cung cấp nhiều lựa chọn hơn về kích thước ghi đông.

Chẳng hạn Ribble đã cho ra mẫu road bike Ultra SLR aero mới với chiều rộng ghi đông là 33cm, 36cm và 38cm.

ENVE cung cấp ghi đông carbon SES aero với khoảng cách giữa 2 ngù tay lắc 35cm và phần drop loe ra 40cm.

Ghi đông nhôm Vibe aero mới ra lò của PRO có chiều rộng 36cm…

Tham khảo bài viết đầy đủ tại đây: https://www.bikeradar.com/…/sizing…/narrow-handlebars

Tác giả: Nguyen Xin